“Ondermijning is een veelkoppig monster. Eén van die koppen is er door de Vertrouwensketen nu af.” Als (Rijks-)havenmeester van Rotterdam constateert René de Vries dat dankzij de nieuwe veilige en betrouwbare manier van vrijstellen van containers pincodefraude is gestopt. “De Vertrouwensketen helpt om de haven weerbaarder te maken.”
Enkele jaren terug was het aantal meldingen over pincodefraude in de haven hoog, zo blikt De Vries terug. “De ‘p’ van pincode staat voor persoonlijk, maar er was niets persoonlijks meer aan. De code werd volop gedeeld. ‘Iedereen’ die dat wilde, kon erover beschikken. De invoering van de Vertrouwensketen heeft hieraan een eind gemaakt. Met gevalideerde data en door te weten met wie je informatie deelt, is vertrouwen in de keten gebracht.”
Deelname shortsea volgende stap
Nu de invoering van de Vertrouwensketen voor het binnenkomende deepsea-verkeer nagenoeg is afgerond, ziet De Vries de shortsea als logische volgende stap. Recent nog heeft hij tijdens een bijeenkomst voor bedrijven in de Waal-/Eemhaven samen met de Douane en de Zeehavenpolitie het belang van deelname benadrukt.
‘Bedrijven in de shortsea zien in dat actie nodig is’
“Mijn indruk is dat bedrijven in de shortsea hier een stuk positiever tegenover staan dan een aantal jaar terug. Men ziet in dat actie nodig is. Een container uit Zuid-Amerika kan eerst naar Le Havre gaan en dan naar Rotterdam. Dat maakt de herkomst officieel ‘Europees’, maar uiteindelijk blijft het gewoon een risico-container uit Zuid-Amerika.”
Havenbeveiligingswet als kapstok
Deelname aan dit soort sessies met het bedrijfsleven doet De Vries vaker. Zijn betrokkenheid bij de Vertrouwensketen is voor het overige vooral indirect. Havenbedrijf Rotterdam vormt samen met de Zeehavenpolitie, Douane, gemeente Rotterdam, Belastingdienst, FIOD en Deltalinqs de Port Alliance Rotterdam. Met geld vanuit het Rijk worden van hieruit allerlei initiatieven ontplooid tegen ondermijning in de haven. De Vertrouwensketen is er daar één van.
“Verder ben ik door de burgemeester aangewezen als Port Security Officer. In die rol ben ik verantwoordelijk voor het naleven van de Havenbeveiligingswet. Het is de Nederlandse vertaling van de wereldwijde ISPS Code (International Ship and Port Facility Security Code). Deze is in het leven geroepen na de aanslagen in de USA op 11 september 2001. Via de wet toetsen wij of de circa 190 terminals in Rotterdam en omliggende gemeenten die zeeschepen ontvangen, adequate beveiligingsmaatregelen hebben getroffen conform de ISPS Code.” Ook de Vertrouwensketen past binnen dat kader. “Iemand die illegaal op een terminal een container probeert op te halen, overtreedt de Havenbeveiligingswet.”
Nauwe samenwerking
De Divisie Havenmeester van het Havenbedrijf trekt op vele terreinen samen op met de Zeehavenpolitie en Douane. Van handhaving van de ISPS Code tot toezicht op de recreatievaart, zo noemt De Vries het. Eén voorbeeld van de goede samenwerking is het maritiem virtueel hek, een slim camerasysteem op de Maasvlakte. “In totaal gaat het om zo’n 300 camera’s, verspreid over de land- en waterkant. Ieder vanuit onze eigen locaties kunnen wij die als Zeehavenpolitie, Douane en Havenbedrijf bedienen.” De camera’s helpen onder meer om via slimme software ’s avonds en ‘s nachts kleine bootjes te kunnen ontdekken. “Criminelen proberen wij het steeds lastiger te maken.”
Over havens en grenzen heen
Het samen werken aan veiligheid telt zo vele vormen. “Sinds een jaar of vijf overleggen wij ook regelmatig met de andere grote containerhavens in Noordwest-Europa, Antwerpen en Hamburg. De ISPS Code is tamelijk abstract en spreekt bijvoorbeeld van adequate beveiligingsmaatregelen. Maar wat zijn dat dan? Vanuit de gedachte van een level playing field hebben wij als drie havens gezamenlijk een boekje uitgegeven over hoe wij naar beveiligingsmaatregelen kijken. Bijvoorbeeld in relatie tot de vereisten voor hekwerken rondom een terminal.”
‘Wees alert op alle vormen van ondermijning. Doe ook mee aan alle initiatieven op dit gebied, zoals de Vertrouwensketen’
In het in Rotterdam gestarte en inmiddels landelijk uitgerolde FERM werken alle Nederlandse havens samen aan cyberweerbaarheid. De Vries: “In Rotterdam doen wij in dat kader elk jaar een oefening met bedrijven. In dit CyberNautics simuleren wij via verschillende scenario’s hacks van cybercriminelen. Hoe hiermee dan om te gaan? Voor alle deelnemers aan die oefening is het telkens weer een aha-moment dat aanzet tot actie binnen de eigen organisatie.”
Wees alert!
“Mijn oproep aan het havenbedrijfsleven is om altijd waakzaam te zijn,” zo sluit De Vries af. “Wees alert op alle vormen van ondermijning. Check je personeel, check je procedures, check je systemen. Doe ook mee aan alle initiatieven op dit gebied, zoals de Vertrouwensketen. De wereld is op dit moment niet vriendelijk. De komende tijd wordt dat er naar verwachting niet beter op.”
