“Sinds begin 2025 zien wij dankzij de Vertrouwensketen geen smokkel of diefstal via pincodefraude meer.” Voor Peter van Buijtenen is het een van de grote positieve effecten van de nieuwe aanpak in de haven voor het zonder pincode vrijstellen en ophalen van containers. De Regiodirecteur Douane Rotterdam Haven pleit er daarom voor dat na de deepsea- ook de shortsea-sector overstapt. “Rotterdam kent dan één veilige en betrouwbare werkwijze.” Zelf start de Douane binnenkort een onderzoek naar het scannen van zoveel mogelijk containers direct na lossing vanaf het zeeschip.
Van Buijtenen roemt de samenwerking in de haven van Rotterdam. De aanpak van ondermijning heeft de band tussen overheden en bedrijfsleven verder versterkt. “Samen krijg je als partijen meer voor elkaar. De Vertrouwensketen is hier bij uitstek een uiting van, maar ook bijvoorbeeld de ruim 300 slimme camera’s – het virtuele hek – die de Zeehavenpolitie, Havenmeester en Douane verspreid over het havengebied met elkaar delen.”
Samen krijg je als partijen meer voor elkaar
De in de eerste vier maanden van 2025 tot nul gereduceerde pincodefraude en een drastische daling van het aantal uithalers zijn concrete resultaten ervan. Dat laatste mede ook dankzij de tegenwoordige controle van de terminals aan de poort op de uitvoerend vervoerder. Uithalers kunnen niet zomaar meer met illegale chauffeurs meeliften het terrein op. “Het is het hele pakket aan maatregelen bij elkaar opgeteld dat het smokkelen via de Rotterdamse haven steeds lastiger maakt.”
Drugsmokkel prioriteit
In Rotterdam zijn ongeveer 850 douaneambtenaren actief. “De haven is een buitengrens van Europa. Als Douane zorgen wij dat de goederen die hier in- en uitgaan onder controle staan,” zo legt Van Buijtenen uit. Dit betreft fiscale taken – “belasting moet worden betaald” – en steeds meer niet-fiscale zaken. “Denk aan de handhaving van de sancties tegen Rusland, maar ook dus het tegengaan van drugssmokkel. Verdovende middelen staan mede vanwege de maatschappelijke impact in onze top 3 van aandacht. Voor elke potentiële smokkelmethode hebben wij een team dat zich daarmee bezighoudt.”
Oproep aan shortsea
Formeel heeft de Douane geen relatie met de Vertrouwensketen. Van Buijtenen: “Vanuit de wetgeving kunnen wij deelname niet afdwingen. Neemt niet weg dat wij enthousiast zijn, wij stimuleren bedrijven actief om mee te doen. De Vertrouwensketen maakt de smokkel van verdovende middelen een heel stuk lastiger.” De Douane zou daarom graag zien dat na de deepsea- ook de shortsea-sector aansluit.
De Vertrouwensketen maakt de smokkel van verdovende middelen een heel stuk lastiger
“Rotterdam kent dan één veilige en betrouwbare werkwijze.” De eerste voorzichtige stappen worden inmiddels gezet, zo constateert de douanevoorman. “Shortsea-terminals en -rederijen voelen de urgentie wellicht nog wat minder, maar uiteindelijk denk ik dat de zorg om de veiligheid van hun eigen medewerkers een belangrijke trigger voor deelname zal zijn.”
Verkorten aanzegtermijn scancontroles
Via het programma Weerbare Haven Terminals ontplooit de Douane ook zelf een aantal initiatieven, met name gericht op de uithalersproblematiek. Een van de onderdelen is het verkorten van de aanzegtermijn van scancontroles. “Terwijl een schip nog onderweg is naar Rotterdam, geven wij momenteel al aan welke containers wij willen controleren. Conform de overeenkomst die wij hebben met het bedrijfsleven worden deze containers vervolgens binnen 36 uur na aankomst in de haven gescand. Al die tussenliggende tijd hebben uithalers de gelegenheid om eventuele drugs eruit te halen.” Geen wenselijke situatie, maar aanpassing van systemen kost tijd. Van Buijtenen verwacht de aanzegtermijn vanaf begin 2026 fors te kunnen terugschroeven. “Met hoeveel tijd precies moet nog worden bepaald. Dit stemmen wij af met het bedrijfsleven.” Hij is van mening dat er voldoende rekening moet worden gehouden met het maken van logistieke planningen. “Maar bedrijven begrijpen de noodzaak.”
Alle containers direct scannen
Een wens van Van Buijtenen is het scannen van containers direct bij aankomst in de haven. Van Buijtenen: “Een binnenkomende container gaat dan vanaf het schip niet eerst de stack in, maar rechtstreeks de scan door.” Via een onderzoek wil de Douane uitzoeken wat hiervoor nodig is. “Niet alleen voor het beperkte aantal containers die wij nu per schip selecteren voor een scancontrole, maar voor alle containers op lijndiensten die een risico vormen. Of nog een stap verder: het 100% scannen van álle containers die in Rotterdam worden gelost.” Voor de realisatie zou kunstmatige intelligentie (AI) een belangrijk hulpmiddel zijn. “Als wij als Douane tegen het bedrijfsleven kunnen zeggen dat een container binnen drie uur na lossing is gescand en beschikbaar voor verder vervoer, dan gaat bij hen denk ik de vlag uit. Het is een beetje het zoet tegenover over het zuur van het verkorten van de aanzegtermijn dat wij eerst gaan doen. Dit vergt nader onderzoek, want de impact zal voor alle partijen groot zijn.”
De Douane zou graag zien dat na de deepsea-ook de shortsea-sector aansluit
Laten wij met elkaar blijven samenwerken aan een weerbare haven waar geen plaats is voor ondermijnende criminaliteit,” zo rondt Van Buijtenen af. “Mijn oproep aan alle partijen in Rotterdam is om zich voor dit doel aan te sluiten op de Vertrouwensketen. Met name in de shortsea is nog veel winst te behalen.”
